کارگاه رنگ شناسی
- نگارش یافته توسط Super User
- مجموعه: Sample Data-Articles
در این مبحث ، به موضوع رنگ شناسی و موضوعاتی
نظیر : رنگ های سرد و گرم ، اهمیت و تاثیر رنگ ها
در طـراحی و تبلیغـات ، رابطه پرسـپکتیو و رنگ ها ،
تاثیر رنگ لباس در ظاهر افراد، روانشناسی رنگ در
ساختمان ، رابطه رنگ ها و مزه ها و ... پرداخته ایم.
که توجه شما را به مطالعه این بخش جلب می نماییم.
عنصر رنگ با نور مصـداق پیدا می کند و مطرح می شـود. یعنی هرجا که نور هست
رنگ نیز هست و در غیر اینصورت رنگ مفهومی نخواهد داشـت . بنابر این می توان
گفت نور همان رنگ و رنگ همان نور است.
رنگی که از اشیا بر میتابد ناشی از تابش نور و انعکاس آن به چشم است در واقع وقتی
جسمی قرمز دیده می شود تمامی رنگ ها را جذب و تنها رنگ قرمز را باز می تاباند ،
بنابر این چشم آن را قرمز می بیند.
اگر جسمی همه رنگ ها را جذب کند، چون هیچ رنگی منعکس نمی شود جسم به رنگ
سیاه دیده می شود ؛ و اگر همه رنگ ها را باز بتاباند و هیچ یک را جذب نکند جسم سفید
دیده می شود. برهمین اساس اشیا تیره از روشن ها گرم تر هستند و در تابستان باید لباس
رنگ روشـن پوشـید ، زیرا رنگ های منعکـس نشده توسـط جسـم به نوبه خود تبدیل به
انرژی می شوند.
آزمایش عبور نور از منشـور نخسـتین بار توسـط نیوتن در سال 1676 میلادی انجام شد
که از تجـزیه آن 7 رنگ رنگین کمان ( بنفش - نیلی- آبی- سـبز- زرد - نارنجی- قـرمز)
منتشـر می شـود . رنگین کمان در سـطح جهـانی سـمبول صـلح و بهـروزی اسـت .
در بررسـی رنگ ها باید از دو نوع رنگ صـحبت کرد :
1- رنگ های موجود در طبیعت ( نور های رنگی)
2- رنگدانه ها یا مواد رنگی
اگر رنگهای نوری با هم جمع کنیم رنگ سـفید حاصل می شود اما ترکیب رنگ حاصل
از مجموع رنگ دانه ها ، خاکستری بسـیار تیره ( سـیاه ) حاصل می شود. در هنرهای
تجسمی ما با بخش مواد رنگی که ترکیب آنها خاکستری تشکیل می دهد سرو کار داریم.
رنگ های اولیه ، مادر و یا اصلی عبارتند از : زرد ، قرمز و آبی
رنگ های ثانویه ، فرعی یا دسـته دوم که حاصـل ترکیب 2 رنگ اصلی هسـتند .
عبارتند از بنفش ، نارنجی و سبز عبارتند از :
قرمز + آبی = بنفش
قرمز + زرد = نارنجی
آبی + زرد = سبز
هر رنگ فرعی با یکی از رنگ های اصلی مکمل می باشد یعنی اگر این دو را با هم
ترکیب کنیم ، رنگ خاکسـتری مایل به سـیاه به دسـت می آید . در دایـره رنگی هر دو
رنگ رو به روی هم مکمـل هسـتند .
آشنایی با برخی اصطلاحات رنگی :
والور ( ارزش رنگی ) : هارمونی و هماهنگی حاکم بر تون های مختلف رنگی را در
یک ترکیب بندی والور می گویند . برای مثال زرد از آبی روشن تر و و گرم تر است
که به اصطلاح ارزش رنگی اطلاق می گردد .
تونالیته (رنگمایه) : درجات متنوع رنگی طیف تاریکی و روشنی یک رنگ خاص را
می گویند. تیره و روشنی رنگ را در اصطلاح تونالیته می گویند.که مشهود ترین آنها
درجات تیرگی و روشنی بین سیاه تا سفید است .
واریاسیون : تنوع رنگ
کور رنگی : کور رنگی انسانها معمولا در مورد رنگ های سبز و قرمز است ، ولی
هیچ انسانی پیدا نمی شود که نسبت به رنگ های آبی ، زرد و بنفش کور رنگ باشـد.
از هر 20 مرد یک نفر و از هر 200 زن یک نفر کور رنگ است .
کنتراست (تضاد رنگی) :
اختلاف رنگی را کنتراست میگویند. انواع کنتراست شامل :
تضاد رنگ ها اصلی یا تضاد ته رنگLight-Dark Hue ،تضاد تاریکی و روشنایی ،
تضاد سردی و گرمی Cold and Warm تضاد رنگ های مکمل ، تضادهمزمان یا
همپایه یا سیمولتانه ، تضاد اشباع و تضاد وسعت سطوح است.
رنگ های سرد و گرم:
به قرمز و رنگ های خانواده آن رنگ گرم و به آبی و رنگ های هم خانواده اش
رنگ سرد می گویند.
قرمز نارنجی گرمترین رنگ و سبز آبی سردترین رنگ است .
تاثیرات رنگ ها:
رنگ های گرم باعث بالا رفتن سرعت گردش خون در بدن و محرک هیجانات و
احساسات درونی هستند.
رنگ های سـرد گردش خـون را کنـد کـرده و آرامـش را به همـراه دارد .
آزمایشـات نشان داده است که قرار گرفتن انسان و یا حیوان در اتاق مشابه ولی
با رنگ های سرد و گرم در حدود 2 تا 3 درجه بر روی دمای بدن موثر موجب
آرامش و یا عدم آرامـش می شـود .
رابطه پرسپکتیو و رنگ ها:
در یک منظره رنگ اشیا دورتر رنگ های سرد تر و اشیا نزدیکتر روشنتر دیده
می شود. همچنین کنتراست مناظر دور یک تابلو، از مناظر نزدیک کمتر بوده و
رنگ های نزدیک باید شادتر و از کنتراست بالاتری برخوردار باشند.
رنگ در بسته بندی:
بسته بندی یکی از عوامل مهم در فروش یک کالا محسوب می گردد به گونه ای
یک بسـته بندی ماننـد ، آیینه ای از یک کالا عمـل می کند . و انتخاب یک رنگ
خوب می تواند شـناسـنامه ای برای یک محصول باشد.
مهمترین عنصر در طراحی یک بسته بندی رنگ است ، رنگ موجب جلب توجه
بیننده، لذت بخش کردن محصول، بیدار کردن احساسات ، مشخص کردن جنس
در مغازه ، در خاطره ماندن بسته و ... می شود .
در بسته بندی ها رنگ های نارنجی و قرمز به خوبی در ذهن می مانند و بعد از
آن به ترتیب زرد و سپس آبی که به عنوان یک رنگ همه پسند بیشترین تاثیر را
می گذارد.
رنگ ها از لحاظ کشش بصری و جلب توجه به ترتیب عبارتند از:
1 - نارنجی 2- قرمز 3- زرد 4- آبی 5- سیاه 6- سبز 7- بنفش 8- خاکستری
برخی رنگ های مناسب محصولات مختلف :
آبی کم رنگ: صابون
زرد و سیاه :حشره کش یا واکس کفش
تن های آبی-سفید : خمیر دندان
قرمز و نارنجی: شیرینی
آبی : مواد دارویی
قهوه ای طلائی: قهوه
آبی تیره ، آبی کمرنگ و سفید:شیر
معمولی ترین رنگ ها برای اخطار مواد سمی قرمز و نارنجی است.
مناسبترین رنگ ها برای تحریک اشتها :
نارنجی ، زرد کمرنگ ، سبز کمرنگ و قهوه ای
رابطه برخی رنگ ها و بو ها:
بوی فلفل با رنگ نارنجی /
ادویه کم بو با رنگ بژ /
مواد خوش بو با بنفش و بنفش روشن/
عطر با رنگ روشن ، خالص و ملایم /
رابطه رنگ و مزه :
ترش با زرد، سبز ، زرد متمایل به سبز ، لیمویی
شیرین با زرد نارنجی ، قرمز، آلبالویی
تلخ با آبی سیر، سبز زیتونی، قهوه ای تیره ، بنفش
شور: سبز روشن، خاکستری ، فیروزه ای
رابطه وزن و رنگ :
رنگ های سفید و زرد سبکی را القا می کنند .
رنگهای گرم سنگین تر از رنگ های سرد هستند.
رنگ های سیاه و بنفش تیره سنگین ترین وزن ها را نمایش میدهند .
ترتیب سبکی به سنگینی رنگها :
1 سفید 2 زرد 3 سبز 4 آبی 5 قرمز 6 خاکستری 7 بنفش 8 سیاه
رنگ های مورد علاقه طبقات مختلف مردم:
اشخاص سرمایه دار رنگ های مرکب و ترکیبی و گاه ملایم و ظریف را می پسندند .
اشـخاص کـم درآمد به رنگ های براق بخصوص قـرمز تعـلق خاطـر بیشـتری دارند .
اشخاص روشنفکر آبی را می پسندند.
مردم روستا وعشایر رنگهای شاد وغیر ترکیبی وخالص و سرد وگرم را دوست دارند.
شهرنشینان رنگ های ترکیبی و خنثی را ترجیح می دهند.
رنگ در ساختمان :
رنگهای گرم و روشن در بالای اتاق (سقف) محرک بوده و انسان را دچار هیجان میکند.
رنگ های گرم در اطراف اتاق تاثیر گرم و در پائین تاثیر خنثی دارند .
رنگ های گرم و تاریک در بالای اتاق بزرگ کننده ، در اطراف محدود کننده و در پایین
القا کننده حالت اطمینان هستند .
رنگ های سرد و روشن در بالای اثر سست کننده ، در اطراف حالت آرامش بخش و در
پایین تمایل به حالت نرمش دارند .
رنگ های سرد و تاریک در بالا تهدید کننده ، در اطراف حالت جنون و مالیخولیایی و
در پایین احساس رنج و زحمت ایجاد میکند .
رنگ های تیره باید در اطراف اتاق قرار گیرند و اگر سقف تیره باشد اتاق کوتاه تر دیده
می شود.
رنگ های روشن باید در سقف و در بالای اتاق قرار گیرند و اگر رنگ دیوار اتاق متضاد
با رنگ سقف باشد اتاق بلندتر به نظر می آید .
اگر دیوار انتهایی اتاق به رنگ تیره باشد اتاق کوتاهتر دیده می شود .
رنگهای روشن در ساختمان و فضای کلی معماری موجب بزرگتر جلوه داده شدن ساختمان
می شود .
از دو سطح یک اندازه سطح سیاه کوچکتر دیده می شود مثل افراد سیاه پوست که لاغرتر
دیده می شوند .
دایره سیاه و مربع سیاه یک ونیم برابر کوچکتر از هم اندازه سفید خود دیده می شوند .
رنگ در لباس :
رنگ و پارچه و لباس در نمایش چهره میتواند موثر باشد !
رنگ سیاه چهره را لاغر تر نشان میدهد زیرا نور سیاه را جذب میکند و رنگ سفید و
روشن انسان را چاق تر مینماید چون سفید و رنگهای روشن نور را منعکس می کنند.
افراد کهنسال و میانسال از رنگ های پخته و ترکیب شده استفاده میکنند و جوانان از
رنگ های سرد و گرم و ملایم ، کودکان نیز با رنگ های گرم به هیجان در می آیند.
ولی نسبت به رنگ شناخت ندارند.
قرمز اولین رنگی است که مورد توجه کودکان قرار میگیرد.
بنفش رنگ سنین بالاست و درون خود جوهری از اندوه و خودگرایی را دارد، رنگ
ناباوری ، تردید و نفاق است که ظاهری زیبا و گیرا دارد و درونی غمناک دارد .
بنفش در چین باستان رنگ لباس عزاداران بوده است .